UNESCO ÇİNİ’YE SOMUT OLMAYAN DEĞER DEDİ TARTIŞMA YARATTI
İznik, kültür ve tarih şehri olarak hala Unesco’nun geçici miras listesinde beklerken, Çini miras listesine girdi. Ancak, alınan bu karar tartışmaya yol açtı. Unseco’nun Çiniyi somut olmayan kültürel değerler katogorisine alıp seramik ile aynı kefeye koyup koruma altına alması eleştiri konusu oldu.
İznikli ünlü çini ve seramik sanatçısı Adil Can Güven, Unesco tarafından dünya miras listesine alınanın aslında çini değil, seramik olduğunu öne sürdü.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca eserlerine “sanat eseri” ünvanı verilen İznikli ünlü çini ve seramik sanatçısı Adil Can Güven, 2014 yılında Kütahya’da yapılan toplantıda ilk adımı atılan ve bugün Dünya Miras Listesi’ne “Somut olmayan çini” adıyla listeye alınan çininin adının konulmadığını yalnızca çini denilip kayıtlara geçtiğini söyledi. Güven, “Türk Patent Enstitüsünce coğrafi alan işaretinde İznik, “İznik çinisi” olarak gösterilmekte. İsmi çini ile tescilli olan bir ilçede yüz yıllar önce başlamış sanatın adının Unseco tarafından somut olmayan kültürel değer olarak gösterilmesi bu önemli İznik sanatına ve sanatçıya ayıptır” dedi.
Adil Can Güven, şöyle devam etti. “İznik, eserleriyle, kültürüyle ve tarihiyle dünyanın en önemli yerlerinden bir tanesi. Yöneticiler, bu yüzden İznik’in kültürel miras listesine alınmasını istendi. Bu uzun bir süreç. Değerlerin uzun bir süre korunabilmesi önemli. Fakat ondan önce Çini miras listesine girdi. Ancak, somut olmayan kültürel değer olarak görüldü. Çini somut bir olaydır. Geleneksel çizgi ve motifleriyle. Bunu üreten, değerlendiren, bilgi ve becerisiyle yapan, gelecek nesillere aktarmayı başarabilenler somut olmayan değerdir. Unesco, İznik çinisinin sadece somut olmayan değerlerini miras listesine almıştır” dedi.
İZNİK ÇİNİSİ OLARAK GEÇMİYOR BU ÇOK ÜZÜCÜ
Unesco, Dünya Miras Listesi’ne Çiniyi alırken İznik olarak almamıştır diyen Güven, “Sadece Çanakkale, Avanos, Kütahya ve Konya gibi bütün seramik merkezlerinde üretilen diğer seramikler ile beraber çini olarak geçmiştir. Bu çok üzücü. Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa Valiliği, Kültür Bakanlığı ve bütün herkesin, buradaki yanlış olayı göz önüne alarak, İznik çinisinin kriterlerini belirleme ve coğrafi işaretinin düzeltilmesi, çiniyi geleneksel olarak yapan ustaların, bilgisine başvurmak konusunda önemli mesafeler katedilmesi gerek.”
AYNI TORBAYA SERAMİK VE ÇİNİYİ KOYMUŞLAR
Güven, “Biz İznik çinisini dünya literatürüne sokmaya çalışmak istersek, ilk önce kriterleri belirlememiz, ona sahip çıkmamız ve İznik çinisinin sadece ve sadece İznik’te yapılabileceğini kanıtlamamız lazım. Bu durumda Bir seramiği üreten ile çiniyi üretenin bilgisi ve becerisi aynı vasıfta toplanmış görünüyor. Biz bu durumda alınan kararda ki mirasa çini diyemeyiz. Onun içinde biz İznik çinisine sahip çıkmamız lazım. O katogoride özel bir yere sahip olduğumuzu herkese kanıtlamamız gerek. Aynı torbaya bugün Çanakkale ve Avanos seramiği ile İznik çinisini koyuyorlarsa biz yaptığımız eserlere hakaret etmiş oluruz” dedi.
