CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, Meclis’te görüşmeleri devam eden yasa teklifi ile AKP’nin yerli tütün üreticilerini cezalandırdığını, büyük tütün üreticisi şirketlerin tekelleşmesini öngören bir yapıyı oluşturduğunu söyledi.
Sarıbal, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında Meclis Genel Kurulu’nda görüşmeleri devam eden Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni değerlendirdi. Sarıbal, söz konusu yasa teklifi ile daha önce çıkarılan ve birkaç kez ertelenen Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 3 ile 6 yıl ceza öngören kanunundaki cezaların 2 yıldan 5 yıla kadar hapis olacak şekilde yeniden düzenlendiğini belirtti.
“Tekelleşmeyi öngören yapı”
Yasa teklifi ile tütün ve tütün ürünlerine farklı düzenlemeler getirildiğini de aktaran Sarıbal, şöyle devam etti:
“Düzenleme ile tütün mamulleri üreten fabrikalara 50 milyon liralık teminat zorunluluğu da getiriliyor. 50 milyon teminat ne demek? Kim verebilir? Ancak büyük şirketler. Adrese teslim bir düzenleme. Küçük işletmelerin, bayilerin tütün alıp satmaları, tütün işlemleri yapmaları artık zor. Yine düzenlemeye göre eğer etiket yönetmeliğine veya beyana uymamışsa ilgili kurumlara sigara başına 1 lira olmak üzere 10 bin TL’den az olmayacak ceza öngörülüyor.
Yine eğer bir kurum sigara üretmek istiyorsa en az 2 milyar adet üretmeli, sigara kağıdı, makaron gibi ürünleri üretmesi için de yıllık 15 ton işleme zorunluluğu getiriliyor. Bunu da küçük işletmelerin yapması mümkün değil. Bütün bu düzenlemeler büyük kartellere yarayacak düzenlemeler. Onların yaşamasını sağlayan bir yapı.”
“AKP tütünü üretimini bitirdi”
Ülkemizde tütün tarımı hakkında da bilgiler veren Sarıbal, 1993 yılında 3,4 milyon dekar tarım alanında 339 bin ton üretim yapılıyor iken AKP iktidarından önceki 2002 yılında ise 1,9 milyon dekar 153 bin ton üretim yapıldığını, AKP döneminde ise ekim alanlarının %56, tütün üretiminin de %53 azaldığını söyledi. “2002 yılında 406 bin tütün üreticisi var iken 2021 yılında 44 bine düştü” diyen Sarıbal, “Tütün üretimi yapan çiftçi sayısı %89 azaldı. Kısacası her 10 tütün üreticisinden 9’u tütün üretimini bırakmış. Ortada ekilecek ne tütün tarlası, ne alınacak tütün, ne de tütün üreticisi bırakıldı” dedi.
Yerli tütün üretimi bitme noktasına geldiği dönemde sigara tüketiminde azalma olmadığına işaret eden Sarıbal, “Tütündeki veriler AKP ve Saray Yönetiminin tarıma bakışını, tarımı getirdikleri durumun özeti gibi. Sigara tüketiminde azalma olmadığına göre, nereden karşılanmakta tütün? İthalattan.
AKP döneminde 11 milyar dolarlık tütün ve tütün ürünleri ithalatı var. Bu 11 milyar dolar, bilerek ve istenerek AKP iktidarı tarafından yabancı şirketlere ödenmiş paralardır. Bu ithal edilen ürünlerin hangisi bu ülkede olmamaktadır. Hepsi!
Yaprak ve kıyılmış tütün 1 milyon 710 bin ton ithal edilerek 8,8 milyar dolar ödenmiş.
Anadolu’nun birçok bölgesinde 4 milyon dönüm arazide çok rahat tütün ekilebilirken, bugün bu hale gelmemizin tek sebebi var. AKP’nin uyguladığı yanlış tarım politikaları” dedi.
1986 yılından itibaren ithal edilen tütünlere kilogram başına 3 dolar ve paket başına 40 cent/dolar fon uygulandığını hatırlatan Sarıbal, AKP döneminde bu vergi ve fonların önce indirildiğini 2019 yılında ise tamamen kaldırıldığını söyledi.
Üretim yerine ithalatın seçilerek, tütün piyasasının yabancı şirketlere teslim vurgulayan Sarıbal, “Ülkemizde 4 milyon dönüm alanda tütün ekimi mümkün iken dışarıdan ithalat yapılıyorsa bundan utanmak gerekir” dedi. Sarıbal, Atatürk döneminde kaldırılan Osmanlı dönemindeki Reji İdaresinin bir benzerinin kurulduğunu ifade etti.
“20 yılda patates ve soğan üretimini planlayamadılar”
Meclis’teki basın toplantısında İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından Ege İhracatçı Birlikleri’ne gönderilen yazıda patates ve kuru soğan ihracatına kısıtlama getirilmesini de eleştiren Sarıbal, AKP’nin 20 yıldır soğan ve patates üretimini bir türlü planlayamadığını söyledi. Soğan ve patates üretiminin fazla olduğu yıllarda üreticinin az olduğu yıllarda ise tüketicinin zarar gördüğünü ifade eden Sarıbal, şunları söyledi:
“Tam bundan 5 yıl önce Kasım 2018 tarihinde kuru soğan depolarına baskın yapılarak kuru soğan üreticileri “terörist” ilan edilmişti. Bu baskınlar çözüm vermemiş Mart 2019 tarihinde kurdukları ve adına “Varlık Çadırları” dedikleri “Tanzim Çadırları”nda sattıkları tarım ürünlerinin en başında kuru soğan ve patates vardı. 2020 yılında patates ve kuru soğanın para ettiğini düşünen patates ve kuru soğan üreticisi üretimi arttırdı. Ancak üretim fazlası bu sefer çiftçiyi vurdu ve 2021 yılının Nisan ayında maliyetler kilo banışa 1 lira iken fiyatlar 60 ila 70 kuruşa kadar düştü. Bunun üzerine Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) çiftçinin elinde kalan patates ve kuru soğanı 2020 yılı mahsulü olan patatesi kilogram başına 85 kuruştan satın aldı. Aradan bir yılı geçtikten sonra tekrar yasaklandı. Yani 20 yıldır AKP ve Tek Adam Keyfi Yönetimi soğan ve patates üretimini bile planlayamadılar. Oysa ihtiyacın ne olduğu, ne kadar üretilmesi gerektiği biliniyor. Ama gerekli planlama bir türlü yapılamıyor.”
